مغز يک انسان مَغْز يکي از حسّاس‌ترين و پيچيده‌ترين اعضاي بدن در همه مهره داران و بيشتر بي‌مهرگان است که در برخي گونه‌ها ? درصد از وزن بدن جان‌دار را تشکيل مي‌دهد. در انسان تا بيش از ?? درصد کالري (انرژي) روزانه را مصرف مي‌کند و بيشتر انرژي خود را از کربوهيدرات‌ها (گلوکز خون) جذب مي‌کند و اين سوخت را سريع مي‌سوزاند حتّي زمانيکه شخص در خواب است، مغز بيشتر از هر عضوي از بدن اکسيژن مصرف مي‌کند. به نارسايي مغزي اسکم مغزي مي‌گويند.[?] مغز شامل نيمکره‌هاي مخ، مخچه و ساقه مغز است. بيشتر حجم مغز را نيمکره‌هاي مخ تشکيل مي‌دهند. نيمکره‌هاي مخ باعث مي‌شوند تا انسان بتواند فکر کند و حرف بزند و مسائل را حل کنند. نيمکره چپ فعاليت‌هاي نيمه راست بدن و نيمکره راست فعاليت‌هاي نيمه چپ بدن را کنترل مي‌کند. اما آن‌ها همکاري هم دارند مثلاً در موقع نگاه کردن. هر دو نيم کره به‌طور همزمان از همه بدن اطلاعات را دريافت و پردازش مي‌کنند.هر نيم کره کارهاي مخصوص به خود را نيز دارد.مثلا نيم کره چپ به توانايي استدلال و رياضيات و نيم کره راست مخ در مهارت‌هاي هنري تخصص يافته‌است مخچه هم مرکز برخي تعادل بدن است و با ورزش‌هاي مانند ژيمناستيک و بند بازي تقويت مي‌شود. بخش ديگر مغز ساقه مغز است که واصل مخ و مخچه به نخاع است. ساقه مغز شامل سه بخش است: مغز مياني و پل مغزي و بصل النخاع. بصل النخاع در بالاي نخاع است و مرکز فعاليت‌هاي غيرارادي بدن است و براي همين مشهور به گره حيات است. مخ شامل لوب‌هاي مختلفي است: لوب آهيانه لوب پيشاني لوب گيجگاهي لوب پس سري که در هر يک از اين لوب‌ها حواس مختلفي وجود دارد براي مثال لوب پيشاني: حس بويايي؛ لوب پس سري: حس بينايي؛ لوب گيجگاهي: حس شنوايي؛ لوب آهيانه: مرکز حواس پيکري مانند لامسه. همچنين مغز داراي دستگاه ليمبيک هست. مغز در همه? مهره‌داران و بيشتر بي‌مهرگان مرکز دستگاه عصبي است. تنها شماري از بي مهرگان مانند اسفنج دريايي، عروس دريايي، آب‌دزدک دريايي بالغ و ستاره دريايي مغز ندارند، هرچند داراي بافت عصبي پراکنده‌اي هستند. مغز در سر و معمولاً نزديک اندام‌هاي حسي نخستين مانند بينايي، بويايي، چشايي و شنوايي قرار دارد. مغز مهره داران پيچيده‌ترين اندام بدنشان است. از ديد فيزيولوژي و تکاملي زيستي، کار مغز کنترل متمرکز بر روي ساير اندام‌هاي بدن است. مغز با توليد الگوهاي فعاليت ماهيچه‌ها يا با هدايت مواد شيميايي تراوشي که هورمون نام دارند، بدن را کنترل مي‌کند. اين کنترل متمرکز سبب پاسخ سريع و هماهنگ به تغييرات محيط مي‌شود. برخي انواع پايه‌اي از پاسخ مانند بازتاب يا رفلکس عصبي مي‌تواند توسط طناب نخاعي يا گره‌ها ايجاد شود، اما کنترل پيچيده و هدفمند بر رفتارها بر پايه? حس‌هاي ورودي پيچيده نيازمند توانايي يکپارچه‌سازي اطلاعات يک مغز متمرکز است. بتازگي محققان دانشگاه نورت وسترن در آمريکا درحين مطالعه اثرات يک داروي ضد افسردگي بر روي موش‌ها به اين نتيجه رسيدند که عملکرد مغزهاي دو جنس نر و ماده در سطح مولکولي متفاوت است. دراين مطالعه يک تفاوت شيميايي در ميان مغزهاي نر و ماده کشف شد و محققان دريافتند که اين اختلاف در سطح مولکولي و در تعامل ميان مولکول‌هاي ERalpha and mGluR1 است.[?] از نظر فلسفي نيز آنچه که مغز را متمايز از بقيه اندام‌ها مي‌کند، ايجاد ارتباط فيزيکي بين بدن و ذهن است. امروزه دانسته‌هاي دقيقي در مورد کار هريک از سلول‌هاي مغز وجود دارد اما درک همکاري همزمان و روش عمل ميليون‌ها سلول مغزي با هم هنوز نياز به پژوهش دارد. محتويات ? کالبدشناسي ?.? ساختار ? سيستم بطني ? خون رساني مغزي ? پيري زودرس مغز ?.? عواملي که باعث پيري زودرس مغز مي‌شوند ? آسيب‌شناسي ? جستارهاي وابسته ? منابع ? پيوند به بيرون کالبدشناسي a blob with a blue patch in the center, surrounded by a white area, surrounded by a thin strip of dark-colored material برش عرضي از پياز بويايي يک موش که همزمان به دو روش رنگ‌آميزي شده. در تصوير ياخته? عصبي و نيز گيرنده گابا قابل ديدن است. شکل و اندازه مغز در جانوران مختلف بسيار گوناگون و يافتن ويژگي‌هاي يکسان در آن‌ها نيز دشوار است.[?] با اين حال، تعدادي از اصول معماري مغزي در طيف گسترده‌اي از گونه‌ها به شکل برابر وجود دارد[?] و حتي برخي از جنبه‌هاي ساختاري مغز تقريباً در تمام طيف‌هاي گونه‌هاي جانوري مشترک مي‌باشد.[?] شايد بهترين راه براي مطالعه مغز، روش مشاهده مستقيم باشد، هرچند امروزه بسياري تکنيک‌هاي نوين نيز به خدمت گرفته مي‌شود. از آنجا که بافت مغز، بافتي نرم است در ابتدا بايد درون الکل و ماده فيکساتور يا ثبات قرار گيرد و پس از آماده شدن بافت، مي‌توان آن را به برش‌هاي عرضي براي مشاهده آماده نمود. در اولين نگاه مي‌توان دو لايه جدا از هم را مشاهده نمود. بافتي تيره که با نام ماده خاکستري شناخته مي‌شود و نيز بافتي با رنگ روشن که به آن ماده سفيد مي‌گويند. اطلاعات بيشتر را مي‌توان توسط رنگ‌آميزي برش‌هايي از بافت مغز با انواع مختلف مواد شيميايي به دست آورده و با ميکروسکوپ قادر به مشاهده محل‌هاي اتصال دروني در ريزساختارهاي مغزي خواهيم بود.[?] ساختار مغز مهم‌ترين بخش دستگاه عصبي مرکزي است و در تمامي جانداران از ياخته عصبي يا نورون و ياخته گليال يا نوروگليا تشکيل شده‌است. سلول‌هاي گليال انواع گوناگوني داشته و انجام تعدادي از عملکردهاي مهم ازجمله پشتيباني ساختاري، پشتيباني متابوليک يا سوخت‌وساز ياخته، عايق و همچنين هدايت را به عهده دارند. نورون‌ها، اما، معمولاً مهم‌ترين ياخته‌هاي در مغز انگاشته مي‌شوند. ويژگي يگانه ياخته? عصبي در ايجاد و انتقال پيام به دورترين نقاط بدن است.[?][?] در انسان از بخش‌هاي مختلفي مانند مخ، تالاموس، هيپوتالاموس، پل مغزي، بطنهاي مغز، ساقه مغز، بادامه مغز، عقده‌هاي قاعده‌اي تشکيل شده‌است. سيستم بطني نوشتار اصلي: بطن مغز بطن‌هاي مغزي (خاکستري تيره) درون مغز چهار بطن وجود دارد که به نام‌هاي بطن چپ، بطن راست (هردو جانبي) و بطن‌هاي سوم و چهارم شناخته مي‌شوند. دو بطن راست و چپ از راه سوراخ بين بطني (به انگليسي: Monro foramen) به داخل بطن سوم مرتبط بوده و بطن‌هاي سوم و چهارم هم توسط مجراي سيلويوس (به انگليسي: Aqueduct of Sylvius) به هم راه دارند. خون رساني مغزي شاخه قوس آئورت با انشعابات خود به شريان کاروتيد مشترک چپ تقسيم شده و انشعاب ديگري از آن به نام شريان کاروتيد مشترک داخلي (شريان تغذيه‌کننده مغز) ايجاد مي‌شود که تبديل به سه شاخه اصلي: شريان افتالميک _ شريان مغزي مياني _ شريان مغزي قدامي مي‌شود. شريان مغزي مياني مهم‌ترين شريان تغذيه‌کننده نيمکره‌هاي مخ مي‌باشد و در سطح خارجي نيمکره‌هاي مخ پخش مي‌گردد. شاخه‌هايي از اين شريان به قسمت‌هاي عمقي مخ و از آن جمله کپسول داخلي رفته و شريان هموراژي مغزي را تشکيل مي‌دهد که انسداد يا پارگي آن باعث سکته مغزي (بر اثر خونريزي مغزي) مي‌شود. شريان مغزي قدامي نيز قسمت‌هاي قدامي مغز را تغذيه مي‌کند. پيري زودرس مغز برخي افراد با وجود سن بالا، از قدرت حافظه و تمرکز بالايي برخوردارند و بعضي ديگر به محض ورود به دهه ششم زندگي، به مرور با مشکلات حافظه مواجه مي‌شوند. علاوه بر مسايل ژنتيکي، برخورداري از مغز سالم و قدرت تفکر تا پايان عمر، به ترک عادت‌هاي غلط مرتبط است.[?] عواملي که باعث پيري زودرس مغز مي‌شوند رژيم غذايي پرچرب و پرکالري زندگي در مجاورت بزرگراه و خيابان‌هاي شلوغ استرس مزمن کم خوابي نشستن طولاني مدت در طول روز تنبل کردن مغز دخانيات مواد مخدر الکل آسيب‌شناسي مغز نسبت به آسيب‌ها بسيار حساس است ونورونها نمي‌توانند بيش از پنج دقيقه در برابر ايسکمي مقاومت کنند. نورون‌ها در انسان بالغ قادر به تکثير سلولي نيستند. جراحي مغز و اعصاب يک عمل فوق تخصصي جراحي است که با اعمال جراحي روي دستگاه عصبي بدن پاره‌اي از آسيب‌هاي مغز و اعصاب را مي‌تواند بهبود بخشيده يا از ادامه روند آسيب جلوگيري نمايد. بيماري‌هاي التهابي در مغز: شامل مننژيت، آنسفاليت بيماري‌هاي وابسته به خونرساني مغز: شامل سکته مغزي، حمله ايسکميک گذرا، خونريزي هيپرتنسيون اندوکرانيک يا افزايش فشار داخل مغز هيدروسفالي: در دو نوع ارتباطي و غير مرتبط انواع تومور مغزي صرع و دمانس پارکينسون و بيماري هانتينگتون از بين رفتن بافت ميلين، بيماري‌هاي مادرزادي و ضربه از ديگر آسيب‌هاي مختلف مغز هستند. غلاف ميلين در اثر از بين رفتن نورون‌هاي پشتيبان تخريب مي‌شوند (به دليل آنکه يکي از کارهاي نورون‌هاي پشتيبان ساختن غلاف ميلين مي‌باشد) پژوهشگران دانشگاه پزشکي شيکاگو با بررسي عادت غذايي ???? نفر دريافتند که آن دسته از افرادي که دچار مشکلات فراموشي و نظاير آن نيستند، در عادت غذايي خود غذاهاي سرشار از ويتامين اي گنجانده‌اند. ويتامين اي، راديکال‌هاي آزاد را که گمان مي‌رود مي‌توانند به سلول‌هاي مغز آسيب برسانند، مهار مي‌کند.[??][??] مطالعات محققان کالج پزشکي جورجيا آمريکا نشان مي‌دهد که غذاي چرب، عملکرد سيناپس‌ها در هيپوکامپ مغز را مختل مي‌کند و اين عارضه سبب کاهش يادديد سطحي ===گيري و اختلال حافظه مي‌شود. همچنين افرادي که رژيم غذايي ناسالمي دارند و به‌طور مستمر غذاهاي پرچرب و پرکالري استفاده مي‌کنند، هيپوکامپ کوچکتري دارند.[??] يکي از اندام‌هاي دستگاه عصبي است که به همراه نخاع بر فعاليت‌هاي بخش‌هاي مختلف بدن نظارت مي‌کند و پس از تفسير و پردازش اطلاعات در صورت نياز پاسخ ايجاد مي‌کند. مغز از دو بخش خاکستري (شامل جسم سلولي و رشته‌هاي فاقد ميلين) و بخش سفيد (شامل رشته‌هاي ميلين دار) ساخته شده‌است که ضخامت بخش خاکستري کمتر و بخش خاکستري پيرامون بخش سفيد قرار دارد. مغز خود شامل سه بخش: ?. مخ ?. مخچه ?. ساقه مغز [??] مايعي مغر را در بر مي‌گيرد که به آن مايع مغزي نخاعي مي‌گويند